Genderidentiteit en seksualiteit
Biologisch geslacht of sekse: onze fysische anatomie en geslachtskenmerken. Op basis daarvan wordt ons bij onze geboorte een geslacht toegekend: 'man' of 'vrouw'. Biologische sekse gaat over hormonen, genetische kenmerken (chromosomen), en lichamelijke kenmerken. Wanneer je geboren wordt met een vagina en clitoris, eierstokken en een baarmoeder, en overwegend oestrogeen en XX chromosomen hebt, wordt je geregistreerd als vrouw. Een man heeft dan een penis en testes, XY chromosomen en androgenen. In realiteit is er veel meer diversiteit in onze fysische anatomie. Zo zijn er bijvoorbeeld intersekse personen bij wie de geslachtskenmerken niet uitsluitend 'mannelijk' of 'vrouwelijk' zijn.
Genderidentiteit: het innerlijke gevoel een jongen, een meisje of (geen van) beiden te zijn. Meestal komt dit gevoel overeen met het biologische geslacht dat worddt toegewezen bij de geboorte: je wordt dan geregistreerd als vrouw en voelt je ook vrouw (en omgekeerd). Bij transgender personen stemt de genderidentiteit niet overeen met het geslacht waarmee ze geregistreerd werden.
Genderdiversiteit: de verscheidenheid aan genderidentiteiten, -rollen, en -expressies. Deze term wijst er dus op dat er verschillende manieren zijn waarop mensen gender ervaren, en het tweevoudige sekse-model van man/vrouw dus niet overeenstemt met de werkelijkheid.
Seksuele diversiteit: de manier waarop mensen zich seksueel en romantisch aangetrokken voelen tot anderen is divers. Homoseksuele personen voelen zich bijvoorbeeld aangetrokken tot mensen met hetzelfde biologische geslacht als zijzelf, bij heteroseksuele personen is het omgekeerd. Biseksuele personen vallen dan weer op mensen met zowel hun eigen als andere biologische geslachten. Er zijn ook mensen die verder kijken dan alleen het biologische geslacht van hun (potentiële) partner. Zij noemen zichzelf vaak panseksueel en/of queer.
Transgender wordt gebruikt als overkoepelende term voor mensen die het tweevoudige sekse-model, waarbij er alleen 'mannen' en 'vrouwen' zijn, uitdagen. Transgender personen, travesties, non-binaire personen, en iedereen die zich in de term 'transgender' kan vinden dagen het idee dat je biologisch geslacht ook altijd overeenstemt met je genderidentiteit en -expressie dus uit.
Transgender personen of trans personen: mensen die permanent, langdurig en op verschillende vlakken (gevoel, beleving, interesses,...) het gevoel hebben dat hun genderidentiteit niet overeenstemt met de geslachtskenmerken van hun lichaam. Trans mannen zijn dan mensen die bij de geboorte als vrouw werden geregistreerd, maar een mannelijke genderidentiteit hebben. Een trans vrouw is iemand die als man werd geregistreerd, maar een vrouwelijke genderidentiteit heeft. Er zijn ook trans personen die zich niet kunnen vinden in die hokjes: non-binaire personen.
Transseksualiteit/ transseksueel is een verouderde term die vroeger werd gebruikt om personen te beschrijven bij wie de genderidentiteit niet overeenkomt met het biologische, toegewezen geslacht. Deze term wordt niet meer gebruikt omdat het refereert naar seksualiteit, terwijl het over de beleving van gender gaat. Het was dus een verwarrende term.
Meer terminologie:
Leestips
- Transgender Infopunt: Identiteit
- De Correspondent: "Gender, zo bak je er wel iets van"
- De Correspondent: "Geen man of vrouw? Dan ben je voortaan een ‘hen’"
- De Correspondent: "Je gender is niet maakbaar (en nog 2 inzichten over gender)"
- Movisie: "Kwetsbare LHBT-jongeren op school"
- OneWorld: "Waarom zijn we bang voor non-binaire mensen?"
- Lisette Kuyper – Jongeren en seksuele oriëntatie
- Julie Bindel – Straight Expectations
- Nicholas Teich – Transgender 101
- De Wereld Morgen: "Journalistiek stigma rond non-binaire personen"
- Knack: "Non-binair zijn is meer dan een X op je identiteitskaart"
- Knack: "De maakbaarheid van seksualiteit: wat seks zegt over onze samenleving"
- Knack: "Traditionele onderscheid tussen man en vrouw is ontoereikend om de complexe realiteit te beschrijven"
- De Morgen: "Waarom klampen zovelen zich halsstarrig vast aan de hokjes van man en vrouw? Want ik voel me geen van beide helemaal"
Kijktips
- çavaria: "Seksuele oriëntatie en gender"
- NOS: "LGBT ken je, wat is LGBTQIAP?"
- Zapp Echt Gebeurd: "Ik ben een meisje"
- them.: "How these parents are raising transgender children"
- 2Doc: "Genderbende"
- 2Doc: "Karen"
- Cosmopolitan: "What it's really like when your daughter becomes your son"
- De Standaard: "Trans personen aan het woord"