Mannen gezocht

Nellie Konijnendijk is HR-adviseur Gelijkheid aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze is verantwoordelijk voor het creëren en implementeren van beleid voor een inclusieve werkplek en het verhogen van de diversiteit in zowel academisch als ondersteunend personeel, en organiseert trainingen over impliciete bias bij aanwerving en promoties. In deze gastblog schrijft ze over de moeilijkheid om mannen te motiveren en engageren in de strijd voor gendergelijkheid, naar aanleiding van haar eigen professionele ervaringen aan de VUB.

 

Maart was, zoals altijd, een drukke maand aan de VUB. Een maand waarin gelijke kansen centraal staan en waarin de genderweek plaatsvindt: een week vol activiteiten rond het thema gender in de breedste zin van het woord. Ook dit jaar werd door expertisecentrum RHEA een prachtig programma uitgewerkt. Er werden lezingen, workshops en filmavonden georganiseerd; over privacy, over de EU, over grensoverschrijdend gedrag. Maar zoals elk jaar dreigde er een fenomeen dat iedereen die rond gender werkt kent. Hoezeer we ook ons best doen de hele VUB-gemeenschap en de stad Brussel te betrekken bij onze activiteiten, hoe we ook adverteren en proberen iedereen uit te nodigen, we komen niet af van een hardnekkig probleem: er komen bijzonder weinig mannen opdagen.

Voor mijn werk ben ik vaak op evenementen waar we het hebben over de genderbalans op de universiteiten. Los van het feit dat de genderproblematiek nog te vaak geïnterpreteerd wordt als het analyseren van vrouw-manverhoudingen, in plaats van aandacht voor het hele genderspectrum (ook aan de universiteiten hebben we het nog steeds te vaak enkel over mannen en vrouwen): waar ik ook kom, in de (digitale) zaal zitten altijd vooral vrouwen. Tegenwoordig sluiten er meestal wel een paar mannen aan, maar het zijn er bitterweinig.

Alsof voor de meeste cisgender-mannen in Vlaanderen gender een codewoord is voor: daar heb ik niks mee te maken.

Ik weet dat dit geen Vlaams probleem is. Er is heel wat geschreven over hoe moeilijk het is om echte, intensieve betrokkenheid te krijgen van de groep die het meeste privileges heeft en dus in feite het meeste kan doen aan de ongelijkheid waartegen gestreden wordt. En dit geldt niet enkel voor gender natuurlijk: mensen van kleur en mensen die werken om racisme tegen te gaan, bijvoorbeeld, zal dit maar al te bekend in de oren klinken.

Onlangs zag ik het haast weer gebeuren: tijdens de jaarlijkse genderweek van de VUB, organiseerden we een workshop over bystander-interventie bij seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een workshop waarin door Juliette Sanchez Lambert, co-auteur van de gids ‘It’s not that grey’, uitgelegd werd hoe je als omstander seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdig kan herkennen en hoe je kan ingrijpen. Natuurlijk lanceerden we een warme oproep aan onze hele VUB-gemeenschap om zich hiervoor in te schrijven. Toen de inschrijvingen begonnen binnen te lopen, gebeurde het weer: geen enkele inschrijving van een man.

Gelijk vroeg ik me af: hoe komt dit toch en hoe zorgen we dat we mannen meekrijgen? Komt dit door hoe we de workshops adverteren? Krijgen mannen de indruk dat ze niet welkom zijn in deze discussies? Of gaat het toch verder en wordt alles wat ook maar in verte met gender te maken heeft gezien als een ver-van-mijn-bed-show voor mannen en een onderwerp voorbehouden voor vrouwen, transgender- en non-binaire personen?

Dit keer hebben we echter tijdig ingegrepen en ik heb gedaan wat ik mensen vaak aanraad te doen als ze geen mensen van ondervertegenwoordigde groepen kunnen vinden voor vacatures: ik heb de groep die ik wilde bereiken rechtstreeks aangesproken en gevraagd om deelname te overwegen. Ik heb hen gewezen op hoe essentieel het is dat we deze trainingen allemaal bijwonen en ik heb hen gevraagd deze oproep te verspreiden onder hun collega’s, en daarbij uitdrukkelijk aan mannen te vragen om te komen, aangezien de deur ook voor hen wijd open staat. Het bleek te werken: mannen namen in groten getale deel aan de workshop en de mannen in leiderschapsposities hielpen de boodschap te verspreiden, met een enorme opkomst tot gevolg, zowel bij studenten als medewerkers. Een kleine overwinning voor zo’n belangrijk thema. En het zette me verder aan het denken.

Hoe kunnen we in het algemeen zorgen dat meer mannen actief worden rond thema’s als genderongelijkheid en grensoverschrijdend gedrag?

Ik weet dat er mannen zijn die zich hier al lang voor inzetten (om de “not all men”-reacties dus even voor te zijn: ik weet het, er zijn zeker uitzonderingen) en dat er vaak gewezen wordt naar hen als lichtend voorbeeld.  Maar hoewel er mannen aanschuiven aan tafel, zijn het er nog veel te weinig.

 

 

Er wordt vaak gewezen naar zoiets als de onzichtbaarheid van het probleem voor de groep die niet zelf benadeeld lijkt te worden, in dit geval door ongelijke en onrechtvaardige genderverhoudingen. Maar mannen hebben zelf zoveel te winnen: het tegengaan van toxische masculiniteit bijvoorbeeld is een onderwerp dat veel meer aandacht verdient onder mannen. En na de #metoo-beweging en Black Lives Matter die o.a. ook de situatie van zwarte transgendervrouwen duidelijk op de kaart heeft gezet, is het moeilijk te geloven dat de thema’s genderverhoudingen en mannelijkheid de helft van onze bevolking koud zou laten en dat mannen zich hier niet voor zouden willen engageren.

Soms merk ik dat we het dan maar opgegeven hebben om mannen bij deze thema’s te betrekken. Ik merk het ook in mijn eigen gedrag: op vrouwendag spreek ik af met vriendinnen en laat ik de mannen vaak links liggen. Ik nodig hen niet eens meer uit. Ik heb gewoon geen zin in foute grapjes of excuses waarom ze er niet bij kunnen zijn, en zelfs gematigd enthousiasme stoort me. Ik breng de dag graag door met mensen die echt geïnteresseerd zijn, en dat zijn in mijn omgeving toch voor het merendeel vrouwen en mensen uit de LGBTQI+gemeenschap.

Maar bij deze toch nogmaals een oproep aan de mannen die niet weten waar ze moeten beginnen of die zoeken naar een manier om zich te engageren: begin nu, in 2021, met het werk dat nodig is. Lees eerst alles wat er te lezen is over normen, privileges en mansplaining, en volg dan de activiteiten van RoSa, RHEA, Sophia, Baas Over Eigen Hoofd, Furia, MoveMen, etc. Jullie zijn welkom, jullie zijn nodig en ook jullie hebben zoveel om voor te vechten, zoveel te winnen. Leer van ons en leer met ons mee!