Dit zijn de gender-bending artiesten om in de gaten te houden
In deze gastblog tipt Communications Officer van Ancienne Belgique en freelance copywriter Eva Nowe gender-bending artiesten om in de gaten te houden en vertelt ze hoe sterke, vrouwelijke artiesten haar als jong meisje gevormd hebben.
Grenzen trekken: het ligt in onze aard. Hoe artificieel of achterhaald ook, grenzen geven ons het valse gevoel in controle te zijn over wat we niet altijd kunnen bevatten. Zo ook bij gender, een begrip dat we nog steeds herleiden tot een binair gegeven: er is stereotiepe vrouwelijkheid en stereotiepe mannelijkheid. Alles wat daartussen ligt, wordt becommentarieerd of afgestraft waardoor we ons als mens vaak niet kunnen of durven ontplooien tot wie we echt zijn.
Nochtans, waar grenzen vervagen, dringt een nieuwe rijkdom aan diversiteit zich op. Geen mens die durft ontkennen dat we ons gelukkiger voelen als we vrij zijn om te ontdekken wie we zijn. En gelukkigere mensen equals gelukkigere wereld, niet? Desalniettemin houden we – soms zonder het te beseffen – krampachtig vast aan vooroordelen en stereotypen.
Toegegeven: het is gemakkelijk om neerslachtig te worden over het genderdebat in this day and age. Maar zoals wel vaker schuilt er hoop in een van de belangrijkste culturele stromingen ter wereld: die van de muziek. Daar is iets merkwaardigs aan het gebeuren. De weg die gender-bending iconen als Bowie, Prince, Grace Jones, Boy George en Freddie Mercury plaveiden, loopt langzaam maar zeker vol met inspirerende artiesten die genderfluïde, genderqueer, androgyn, transgender of genderquestioning zijn.
Ze brengen een verandering teweeg in de manier waarop we gender percipiëren. Ze leren jong en oud dat het oké is om niet te voldoen aan artificiëel afgelijnde verwachtingen, waarden en normen. Ze moedigen aan om los van stereotypen aan zelfontplooiing te doen. Zoals wel vaker vinden we in de muziekwereld een staalkaart aan diversiteit die zich naar verloop van tijd ook manifesteert in de wijdere wereld.
Vrouwen als P!nk en Skin leerden me dat het oké was om een stoere, sterke vrouw met een grote mond te zijn
Ook ik vond mijn heil bij muzikale iconen. Als kind van de vroege jaren ‘90 waren het vrouwen als P!nk en Skin die me leerden dat het oké was om een stoere, sterke vrouw met een grote mond te zijn. Het was Christina Aguilera die me vanuit mijn discman toezong dat ik ‘beautiful’ was ‘no matter what they say’ en het was Avril Lavigne die me toonde dat ik mij best mocht kleden als een coole tomboy in plaats van de doorsnee, girly nineties zangeressen.
Lach gerust met de voorbeelden die ik aanhaal, maar die mensen hebben mijn leven veranderd. Als jong meisje én als vrouw die al zo lang ze het zich kan herinneren commentaar krijgt op haar weinig stereotiep vrouwelijke gewoonten en stijlkeuzes.
Onderzoek wees reeds uit dat kinderen gedrag vertonen dat afgestemd is op genderstereotypen zoals we die zien in het muzieklandschap. We kunnen er niet vroeg genoeg bij zijn om jonge mensen een gezonde houding te helpen ontwikkelen ten opzichte van genderrollen en zelfidentiteit en we mogen vooral nooit de kracht van muziek en het belang van muzikale rolmodellen onderschatten, want geen taal is zo universeel en herkenbaar.
In een wereld waar machtige politici genderdiversiteit proberen beknotten, moeten we ons extra inzetten voor wie niet in hokjes past
Sterker nog: in een wereld waar machtige politici genderdiversiteit proberen beknotten en conservatisme koning is, moeten we ons extra inzetten om onze niet in hokjes passende medemens te steunen. We moeten artiesten die in alle openheid genderstereotypen op de schop nemen meer dan ooit een podium bieden.
Want zij zijn het die een belangrijke boodschap uitdragen in de mooiste kunstvorm die er bestaat. Zij zijn het die een hand reiken aan mensen wereldwijd die worstelen met gender en alles wat daarbij komt kijken. Zij zijn het die steun en zelfs antwoorden bieden. Zij zijn het die ervoor zorgen dat er op grote schaal bewustzijn gecreëerd wordt over het genderdebat. Zij zijn het die een shift of perspective teweegbrengen.
Benieuwd naar gender-bending artiesten die de wereld beetje bij beetje veranderen?
Fela Gucci en Desire Marea zijn zo veel meer dan een Zuid-Afrikaans performance art duo. Met FAKA bouwden ze een platform uit voor black queers en geven ze als muzikant-activisten opnieuw vorm aan de Zuid-Afrikaanse cultuur en identiteit.
Op vrijdag 06/04 staat Faka in de Ancienne Belgique.
Frederick Ross wordt het liefste als ‘zij’ aangesproken en identificeert zich als een homoseksuele man die zich graag als vrouw kleedt, maar wil liever in geen enkel hokje geplaatst worden. Big Freedia is gewoon de Queen of Bounce, ze is een gender-bender hors catégorie.
Big Freedia staat op 19 mei in de Beursschouwburg.
Zelfs de omschrijving multitalent doet Tunde Olaniran geen eer aan: er lijkt werkelijk niets te zijn waar hij niet in uitblinkt. Ik betwijfel zelfs of er een noot is die zijn stem niet aankan. Zijn werk onderstreept het belang van non-conformiteit en individualisme en hij wordt wel vaker omschreven als de schrijver van ‘anthems for outcasts’.
Heeft ze nog een introductie nodig? ANOHNI, the artist formerly known as Antony Hegarty, heeft het in interviews liever over klimaatverandering dan over gender en is een strijdvaardige activiste en wereldverbeteraar. Ze schreef onlangs een krachtig essay over het genderdebat met een focus op de kracht van vrouwelijkheid.
Agender Amerikaans hiphopfenomeen en powerhouse Angel Haze heeft lak aan labels gelinkt aan maatschappelijk geaccepteerde waarden en normen. Hij/zij deelt haar persoonlijke evolutie met de wereld in de vorm van nu eens explosieve en dan weer emotionele raps.
Michael David Quattlebaum Jr. zegt je waarschijnlijk weinig, maar Mykki Blanco hoeft geen voorstelling meer. Hij (recentelijk koos hij om als Mykki Blanco opnieuw als hij aangesproken te worden) is een Amerikaanse rapper, hip hop queer pioneer, performer en activist die strijdt tegen racistische en patriarchale opvattingen over huidskleur, gender en geslacht.
Mike Hadreas steekt op wonderlijke wijze een middelvinger uit naar genderconventies in de mode en naar het strikt binaire genderdenken. Breekbaar en hoopvol, bij momenten zwaarmoedig en tegelijk ongelooflijk inspirerend: Hadreas’ muziek is a breath of fresh air.
Ook in de wereld van elektronische muziek vinden we artiesten terug die spelen met de huidige opvattingen en verwachtingen rond gender. SOPHIE – stage name van Samuel Long – tekent haar eigen lijnen uit als het op uiterlijk en klank komt. Denk: een drukke mix van synthesized elektronische muziek en stemeffecten die alle kanten op gaan.
Venezolaanse producer ARCA is meester in gender blurring en omhelst met pangender alter ego Xen zowel mannelijkheid, vrouwelijkheid als alles wat daartussenin ligt. Dat zie je overigens ook in het artwork. In 2017 verscheen self-titled derde album ‘Arca’: één van de meest geniale, intrigerende albums vol dark and twisted elektronica in jaren.
Weinig stemmen zo ontroerend als die van Shamir. De heerlijk charmante muzikant is een belangrijk rolmodel voor een schare jonge fans. “I have no gender, no sexuality, and no fucks to give”, maar wel een eindeloze stroom aan prachtige deuntjes. En dat is meer dan genoeg.
Horen ook thuis in de lijst van artiesten die je moet kennen: JD Samson, Queezy, Rae Spoon, Peaches, Eliot Sumner, Anjimile, Grimes ...
